Vanaf de 17e eeuw kwamen er vanuit de Indische archipel kleine aantallen moslims naar Nederland. In Nederland zelf werd de islam pas in de tweede helft van de 20e eeuw een stroming van belang. Volgens de Enquête Beroepsbevolking van het CBS beschouwde in 2015 naar schatting 4,9% van de inwoners van 18 jaar en ouder zichzelf als moslim; volgens het SCP, dat naar hetzelfde onderzoek verwijst, zou het aandeel moslims in de categorie vanaf 15 jaar 6% zijn en is het percentage in de jongere leeftijdscategorieën waarschijnlijk groter. Hiermee is de islam na het christendom de grootste religie in Nederland. 

In de jaren zestig van de 20e eeuw arriveerden de eerste Turkse en Marokkaanse gastarbeiders, die hun eigen moskeeën stichtten en vrij vroegen op islamitische feestdagen. De Marokkaanse gemeenschap bouwde met Al Kabir Moskee in Amsterdam de 1st Moskee van Nederland.

En daarna de Turkse gemeenschap bouwde met de Yunus Enre Moskee in Almelo de derde Moskee van Nederland. 

In 1963 kwamen de eerste meldingen van bekeerde autochtone Nederlanders in Nederland zelf binnen, het ging hier om naar schatting 300 Nederlanders. Volgens schattingen lag in 2019 het aantal bekeerde autochtone Nederlanders rond de 21.000.

In de jaren '60 van de 20e eeuw werd de gezinshereniging wettelijk geregeld.

In 2018 waren er 52 islamitische basisscholen en vier middelbare scholen (het Islamitisch College Amsterdam sinds 2001 en Islamitische Scholengemeenschap Ibn Ghaldoun in Rotterdam sinds 2000 etc.). Uit een onderzoek bleek dat er vraag was naar ten minste honderd basisscholen. Sinds halverwege de jaren negentig van de 20e eeuw bestaan er twee (niet door de overheid erkende) islamitische universiteiten, terwijl er in 2005 minstens vier officieuze islamitische instituten voor hoger onderwijs geteld werden.

In 2020 waren er 475 moskeeën in Nederland. In april 2018 werd de Turkse Aya Sofija Moskee door Amsterdammers als mooiste gebouw in Amsterdam verkozen.

Tot in 2007 verwachtte het CBS dat het aantal moslims in Nederland de grens van 1 miljoen in 2006 zou passeren. Naar schatting waren er eind 2004 in Nederland 944.000 moslims, waarvan 6.000 autochtone Nederlanders. Daarbij werd het aantal allochtone moslims geschat met behulp van het percentage moslims in het land van herkomst. Bij nieuwere schattingen, die op basis van POLS-enquêtes werden opgesteld, kwam het CBS voor 2005 uit op 877.000 moslims en op 837.000 in 2006. Het aantal moslims daalde daarna verder tot zo'n 825.000 in 2008, Dit is ongeveer 5% van de bevolking. De fluctuaties in de cijfers hangen vermoedelijk samen met de grote betrouwbaarheidsmarges van de steekproeven. Een miljoen moslims zouden er naar verwachting pas in 2022-2023 zijn. Schattingen van het aantal moslims in 2050 lopen uiteen, afhankelijk van de beginwaarden en het toegepaste migratiescenario: in 2017 achtte AtlasBridges een groei tot 15% mogelijk als zich continu vluchtelingencrises zouden voordoen. De algemene teneur van deze onderzoeken is dat het aantal aanhangers van de islam in Nederland groeit. 

Marokkaanse moslims vormen sinds 2015 de grootste groep binnen de islamieten in Nederland, met zo'n 355.883 personen, gevolgd door de Turkse moslims met bijna 325.000 personen. Van de groep 'overige niet-westerse allochtonen' vormen de Surinamers met 34.000 personen de grootste groep, daarna volgen de Afghanen met 31.000 en de Irakezen met 27.000.

Het aantal autochtone aanhangers van de islam werd door het CBS in 2007 op circa 12.000 geschat, maar dit getal omvat ook allochtonen van de derde generatie.